Het schenken van geld is een veelvoorkomende manier om naasten financieel te ondersteunen of vermogen over te dragen zonder ingewikkelde procedures. Maar kan je in België geld schenken zonder tussenkomst van een notaris? Het korte antwoord is ja, het is mogelijk om geld te schenken zonder notaris, maar er zijn enkele belangrijke voorwaarden en regels waar je rekening mee moet houden. In dit artikel bespreken we de mogelijkheden, de voordelen en nadelen van geld schenken zonder notaris en wanneer de tussenkomst van een notaris alsnog nodig kan zijn.
Wat is een schenking?
Een schenking is een rechtshandeling waarbij een persoon (de schenker) geld of goederen geeft aan een andere persoon (de begiftigde) zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat. In België zijn er twee hoofdtypen schenkingen: schenkingen met en zonder notariële akte. Beide opties hebben verschillende implicaties op het gebied van belastingen en juridische zekerheid.
Geld schenken zonder notaris: hoe werkt het?
Geld schenken zonder een notaris is relatief eenvoudig en kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. De meest gebruikelijke methode is een bankgift. Hierbij wordt geld overgemaakt van de bankrekening van de schenker naar de begiftigde. Een bankgift kan bijvoorbeeld worden uitgevoerd via een overschrijving of via een cheque. Belangrijk is dat deze vorm van schenking geen notariële akte vereist, wat het proces eenvoudiger en goedkoper maakt.
Voorwaarden voor een geldige bankgift
Om ervoor te zorgen dat een bankgift geldig is en niet wordt betwist, zijn er enkele richtlijnen die je moet volgen:
- Documenteer de gift: Het is belangrijk om de schenking goed te documenteren. Dit kan door middel van een eenvoudige brief of e-mail waarin de schenker en de begiftigde bevestigen dat het om een schenking gaat en dat hier geen verplichtingen of voorwaarden aan zijn verbonden.
- Bewijsmateriaal bewaren: Bewaar altijd het bewijs van de overschrijving of de cheque. Dit kan helpen om later aan te tonen dat het geld een schenking was en niet bijvoorbeeld een lening.
- Geen onmiddellijke registratie nodig: Een bankgift hoeft niet direct te worden geregistreerd bij de belastingdienst. Dit biedt een voordeel, omdat er geen schenkbelasting hoeft te worden betaald op het moment van de gift.
Voordelen van geld schenken zonder notaris
Er zijn verschillende voordelen verbonden aan het schenken van geld zonder de tussenkomst van een notaris:
- Goedkoper: Het grootste voordeel is dat je geen notariskosten hoeft te betalen. Het opstellen van een notariële akte kan behoorlijk duur zijn, vooral als het om grotere bedragen gaat. Door gebruik te maken van een bankgift bespaar je deze kosten.
- Eenvoudig proces: Het proces van geld schenken zonder notaris is snel en eenvoudig. Een bankgift kan binnen enkele minuten worden uitgevoerd en vereist weinig administratieve handelingen.
- Flexibiliteit: Bij een bankgift bepaal je zelf de voorwaarden van de schenking. Je kunt bijvoorbeeld kiezen of je de schenking direct of gespreid over meerdere keren wilt uitvoeren.
Nadelen en risico’s van geld schenken zonder notaris
Hoewel het schenken van geld zonder notaris eenvoudig en goedkoop is, zijn er ook enkele nadelen en risico’s waarmee je rekening moet houden:
- Geen juridische zekerheid: Bij een schenking zonder notaris is er minder juridische bescherming. Als er later onenigheid ontstaat over de schenking, kan het lastiger zijn om aan te tonen dat het om een gift ging en niet bijvoorbeeld om een lening. Een notariële akte biedt meer zekerheid in het geval van een conflict.
- Schenkbelasting bij overlijden binnen drie jaar: Hoewel een bankgift op het moment van schenking niet hoeft te worden geregistreerd, kan er alsnog erfbelasting (ook wel successierechten genoemd) verschuldigd zijn als de schenker binnen drie jaar na de schenking overlijdt. In dat geval wordt de gift beschouwd als onderdeel van de nalatenschap en moet de begiftigde alsnog schenkbelasting betalen.
- Complexiteit bij grote bedragen: Voor grote bedragen kan het toch verstandig zijn om een notaris in te schakelen. Een notaris kan adviseren over de fiscale implicaties van de schenking en helpen om de gift op een juridisch correcte manier vast te leggen.
Wanneer is een notaris wél nodig?
Hoewel je in veel gevallen geld kunt schenken zonder notaris, zijn er situaties waarin de tussenkomst van een notaris noodzakelijk of verstandig is. Bijvoorbeeld:
- Schenken van onroerend goed: Als je onroerend goed, zoals een huis of een stuk grond, wilt schenken, is een notariële akte altijd verplicht. Dit komt doordat eigendomsoverdracht van onroerend goed in België wettelijk moet worden vastgelegd door een notaris.
- Schenkingen met voorwaarden: Wil je specifieke voorwaarden koppelen aan de schenking, zoals het recht om het geschonken bedrag terug te eisen onder bepaalde omstandigheden? Dan is het raadzaam om dit via een notaris te regelen, zodat de voorwaarden juridisch bindend zijn.
- Grote bedragen: Voor grotere schenkingen kan het verstandig zijn om een notaris in te schakelen om de fiscale en juridische gevolgen volledig in kaart te brengen.
Wat met schenkbelasting?
In België is er sprake van schenkbelasting, afhankelijk van het bedrag dat wordt geschonken en de relatie tussen de schenker en de begiftigde. Als de schenker binnen drie jaar na de schenking overlijdt, moet de begiftigde alsnog successierechten betalen, tenzij de schenking vooraf is geregistreerd. Het tarief van de schenkbelasting varieert per gewest (Vlaanderen, Wallonië of Brussel) en hangt af van de verwantschap tussen schenker en begiftigde.
Voor geldschenkingen gelden in Vlaanderen bijvoorbeeld de volgende tarieven:
- Kinderen en kleinkinderen: 3% schenkbelasting
- Andere familieleden of vrienden: 7% schenkbelasting
Als je kiest voor een schenking zonder registratie, is er geen directe belasting, maar het risico van overlijden binnen drie jaar moet worden meegewogen.
Conclusie
Het is zeker mogelijk om geld te schenken zonder tussenkomst van een notaris in België, bijvoorbeeld via een bankgift. Deze methode is goedkoop, eenvoudig en flexibel. Toch brengt het ook enkele risico’s met zich mee, vooral als de schenker binnen drie jaar overlijdt of als er onenigheid ontstaat over de schenking. Voor grotere bedragen of schenkingen met specifieke voorwaarden kan het inschakelen van een notaris een verstandige keuze zijn. Overweeg dus zorgvuldig welke methode het beste past bij jouw situatie.